Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Araştırma Merkezi (DİSK-AR), “2. Yılında Salgının İşçilere Etkisi” başlıklı araştırma raporunu genel merkez binasında düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. “2. Yılında Salgının İşçilere Etkileri” pankartının asıldığı toplantıya, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yöneticiler ve bağlı sendikaların başkanları katıldı.
Raporu açıklayan Çerkezoğlu, salgının Türkiye’de ilk olarak görülmesinin üzerinden iki yıl geçtiğini belirterek, “Büyük bir sağlık krizi yaşandı. Onunla birlikte sosyal ve ekonomik sonuçları yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Türkiye tarihinin en büyük iş ve istihdam kaybını yaşıyoruz. Türkiye tarihinin en büyük gelir kaybını yaşıyoruz” dedi.
Araştırmanın 26 kentte 15 yaş ve üzeri çalışan toplam 2 bin 4 kişi ile gerçekleştirildiğini aktaran Çerkezoğlu, “2017 yılında yaptığımız araştırmada işçilerin ortalama ücretleri asgari ücretin yüzde 35 üzerinde iken 2021 yılının son aylarında yaptığımız araştırmaya göre ortalama işçi ücretleri asgari ücretin yüzde 27,5 üzerindedir. Ortalama ücretler asgari ücrete doğru düşmeye devam etmiş ve makas daralmıştır. Bunun en önemli nedeni pandemi döneminde yapılan kısa çalışma ve nakdi ücret desteklerinin işçilerin asıl ücretlerinin altında kalmasıdır” ifadelerini kullandı.
Pandemi döneminde yaşanan en önemli iki sorunun işsizlik ve düşük ücret olduğuna dikkat çeken Çerkezoğlu, işçilerin yüzde 72’sinin “Çalışma hayatındaki en önemli sorun nedir” sorusuna “İşsizlik” yanıtı verdiğini söyledi.
İkinci önemli sorunun yüzde 65 ile “Düşük ücret” olduğunu belirten Çerkezoğlu, “Bu sonuçlar pandemi döneminde yaşanan iş ve gelir kaybının etkisini ortaya koyması açısından önemlidir” dedi.
Pandemide ev masraflarının arttığına işaret eden Çerkezoğlu, işçilerin yüzde 58’inin pandemi döneminde ev masraflarının arttığı, yüzde 26,2’sinin ise bu görüşe kısmen katıldığı bilgisine ulaşıldığını kaydetti. Çerkezoğlu, “Pandemide yaşam ve geçinme zorlaştı, borçlanma arttı. İşçilerin yüzde 55’i pandemi döneminde borçlarının arttığını, yüzde 27’si faturalarını ödemekte zorlandığını, yüzde 25’i kredi kartı borcunu ödeyemediğini söyledi” diye belirtti.
İşçilerin artan geçim, yaşam zorluğuyla baş edebilmek için harcamalarını azalttığına işaret eden Çerkezoğlu, şunları aktardı: “İşçilerin yüzde 66,4’ü harcamalarını azalttığını, yüzde 49,6’sı ise daha ucuz besinlere yöneldiğini belirtmiştir. Araştırmaya katılan işçilerin yüzde 32,4’ü kredi kartlarını daha fazla kullandıklarını ifade etmişlerdir. İşçilerin pandemide aldıkları yardımın ana kaynağı aileleri oldu. İşçilerin yüzde 39’u ailesinden yardım aldığını beyan etmiştir. Kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneği alanların toplam oranı yüzde 32,5 olmuştur.
İşçilerin yüzde 46’sının kendisi veya çalışma arkadaşı Kovid-19’a yakalandı. Araştırma, Kovid-19’un aynı zamanda bir işçi hastalığı olduğunu ve işçilerin hastalığa yakalanma oranının yüksek olduğunu gösterdi. İşçilerin yüzde 30’u işyerinde Kovid-19 vakası görülmesine rağmen işlerin durdurulmadığını, üretimin devam ettiğini belirtmiştir. İşçilerin Kovid-19’a yakalanma oranın yüksek olmasında salgının en yoğun döneminde bile üretimi sürdürme yaklaşımının rol oynadığını söylemek mümkündür.
Ev işlerine ve bakıma 3-6 saat ayıran kadınların oranı yüzde 23,7, erkeklerin oranı ise yüzde 9,7’dir. Ev ve bakım işlerine zaman ayırmayan kadınların oranı yüzde 7,6 ile sınırlı kalırken, erkeklerin oranı yüzde 29’a yükselmektedir. İşçilerin yüzde 43,5’i verilen sosyal destekleri yetersiz bulduklarını belirtmektedir. Katılımcıların yalnızca yüzde 28,5’i destekleri yeterli bulmaktadır. İşçilerin yüzde 36,1’i hükümetin sağlık politikasını başarılı bulurken, yüzde 35,4’ü başarısız bulduğunu belirtmiştir.”
Raporun pandemi sürecinde yaşananları somut verilerle ortaya koyduğunun altını çizen Çerkezoğlu, “Pandeminin ekonomik ve sosyal tahribatı çok ciddi boyutlardadır. Sosyal devlet olma gereği yerine getirilmediği için pandemide işçiler ve yurttaşlar derin bir sosyo-ekonomik bir tahribatla karşı karşıya kalmıştır. Bugün bu tahribatın sonuçlarını biz işsizlik, yoksulluk olarak görüyoruz. DİSK olarak bu dönemde hem pandeminin yarattığı sonuçları ortaya koymak hem de bu süreçte atılması gereken adımları somut politika önerilerini pandeminin başından beri yaptığımız gibi devam ettiriyoruz. Türkiye işçi sınıfının insanca yaşam mücadelesini yürütme kararlılığındayız” ifadelerini kullandı.
